Stam: Mollusca (weekdieren)
Klasse: Gastrododa (slakken)
Orde: Stylommatophora (landslakken)
Familie: Hellicidae
Geslacht en soort: Cepaea nemoralis (gewone tuinslak of veldslak)
| Kenmerken | Huisjesslak, bol-kegelvormig met vijf en een halve bolle windingen. Rond de mondopening loopt een donkere verdikte band (mondlip). Bij onvolwassen exemplaren is deze lichter van kleur (tot wit). Het huisje kan bruin, geel of roze zijn met donkere spiraalbanden. Dat kunnen er hoogstens 5 zijn, maar ze kunnen ook ontbreken.De slak heeft 2 paar tentakels op zijn kop met zintuigen aan de uiteinden. Ze hebben zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen. |
| Biotoop | Op vochtige plaatsen in bos, heggen, open veld, duinen en tuinen. |
| Verspreidingsgebied | Europa en Noord Amerika. |
| Maten en leeftijd | Hoogte is 15 – 20 mm, breedte is 19 – 25 mm, kunnen tot 3 jaar oud worden. |
| Voortplanting | Paring gebeurt `s morgens. De eieren worden in de grond gelegd vanaf eind mei tot augustus. Na 2-3 weken komen ze uit en na 2 -3 jaar zijn ze volwassen. Ze kunnen 4 maal eieren afzetten. |
| Leefgewoonte | Komt `s avonds tevoorschijn om te eten en gebruiken daarbij een rasptong. Verplaatst zich met behulp van een slijmspoor. |
| Voedsel | Vooral brandnetels, maar ook plantenresten, zwammen, aas, uitwerpselen, bladeren van kruidachtige planten, algen en fruit. |
Geen zonaanbidder
De gewone tuinslak, ook wel veldslak genoemd, is de meest voorkomende landslak in Nederland. De slak heeft geen benen of poten, maar wel een grote voetzool. Dat is een sterke spier. Door die spier samen te trekken en weer uit te strekken, beweegt hij zich voort.
Slakken bestaan voor 80% uit water. Hun huid bestaat uit slechts één cellaag, waardoor water zeer snel naar binnen en naar buiten kan.
Op de kop zitten twee paar tentakels. Het bovenste paar tentakels heeft de ogen, het onderste wordt gebruikt voor navigatie, ruiken en voelen. De ogen zijn gevoelig voor veranderingen in het licht maar kunnen waarschijnlijk geen vormen zien. Bij gevaar trekken ze hun voelsprieten in en verdwijnen snel in hun huisje.
Ze kunnen bijzonder goed ruiken. Via het slijmspoor laten ze hun geur achter. Door deze werkwijze kunnen ze zowel hun schuilplaats als de voedselgebieden makkelijk terugvinden.
Ze halen adem door een long, die zich bevindt in het deel dat altijd in het huisje blijft. Aan de rechterkant van de slak, net onder het huisje, zit een opening. Dat is de mond van de slak. De raspachtige tong van de slak wordt radula genoemd. Op zo’n tong zitten wel 100 000 hele kleine tandjes waarmee de slak plantaardig voedsel afschraapt.
Bij de mond zit een klier, waarmee hij slijm kan maken. Dat wordt het ‘zilverspoor’ dat de slak achter laat, wanneer hij over een ruw oppervlak kruipt. Slakken maken verschillende soorten slijm. Als de slak kruipt, laat ze een slijmspoor achter. Een ander soort slijm wordt gemaakt als ze wordt aangevallen door een vijand.
Ze houden niet van een droge omgeving en ook niet van veel licht. Dan kruipen ze weg in hun huisje in de schaduw. Maar tegen de avond en vooral als het wat geregend heeft, komen ze tevoorschijn.
Het huisje van de slak beschermt het dier tegen vijanden en voorkomt dat zijn zachte, vochtige lichaam uitdroogt. De schelp bestaat uit kalk en andere mineralen. Als de slak groeit maakt hij zijn huisje groter. Als een huisje beschadigd is, kan de slak het zelf repareren.
De belangrijkste vijand is de zon. In de zon droogt de slak uit en dan sterft hij. Slakken hebben ook andere vijanden: kevers, kikkers, mollen, vogels, egels en muizen eten allemaal slakken, maar de grootste vijand is toch wel de lijster. Deze vogels slaan de slakken op stenen kapot.
De meeste slakken kruipen weg in koude of droge jaargetijden en houden dan een soort winterslaap. Tijdens deze winterslaap sluiten huisjesslakken de opening van hun huisje af met een vlies van opgedroogd slijm.
Liefdespijlen afschieten
De meeste slakken zijn tweeslachtig, dus ze zijn zowel mannetje als vrouwtje. Slakken hebben uitgebreide paringsrituelen. Ze vinden elkaar door het volgen van een slijmspoor. Bij de paring beginnen ze hun lichamen tegen elkaar te drukken en betasten elkaar met hun voelhorens. De geslachtsorganen van slakken zitten voor in het lichaam en hebben hun openingen aan de rechterkant, net achter de kop. Bij de paring zitten de dieren dus kop aan kop. Daarna schiet elke slak een harpoenachtige kalkpijl van enkele millimeters in de voet van zijn partner. Het afschieten van deze liefdespijlen prikkelt de zaadlozing. Na de paring, die uren kan duren, gaan ze uit elkaar. Bij beide partners ontwikkelen de bevruchte eieren zich eerst in het lichaam. Na enkele weken graaft de slak een kuiltje in de grond, legt daar enkele groepjes eieren (20-30) in en bedekt die met grond. De eieren zien eruit als witte kraaltjes. Na 2 tot 3 weken kruipen kleine slakjes uit de eieren. Uit de grond nemen ze kalk en algen op waardoor ze flink groeien. Na nog een paar weken komen ze boven de grond. Ze hebben een doorschijnende schelp. Ze worden meestal een of twee jaar oud.
Een slakkenleven
Slakken en naaktslakken leven van planten, plantenresten, wormen, insecten, fruit en alles wat in aanmerking komt als voedsel. Het voedsel gaat van de mond eerst naar een verwijding van het darmkanaal, de krop, waardoor de slak in staat is snel te eten en het voedsel in een schuilplaats op zijn gemak te verteren. Vaak kunnen ze langdurig vasten. Helaas vallen daar ook sierplanten en groenten onder. Maar over het algemeen heeft een wat minder nette tuinder minder last van slakken, dan degene die elk blaadje en onkruidje van de grond haalt. Een milieuvriendelijke bestrijding is altijd de beste manier. Leg een plank of iets anders waar slakken onder kunnen kruipen in de tuin. Haal de volgende dag de dieren weg en breng ze naar een park of plantsoen. In de winter schuilen slakken onder stenen, hout of bladeren en zegelen hun huisje af met een laag slijm.
